Halk arasında uyuz böceği olarak adlandırılan akar için yapılan uyuz ilaçlama, dezenfeksiyon ve fumigasyon uygulamaları dahil tüm böcek
ilaçlama ve haşere mücadelesine verilen isimdir. Sarcoptes scabiei olarak bilinen bu akarın yayılması engellenmediği takdirde insan sağlığına büyük zarar vermektedir. Uyuzun tedavisi kişisel tedavi yanı sıra çevresel tedaviyi de içerdiği için sıkıntılı ve zorlu bir süreçtir. Bir uyuz vakası ve salgını ile karşılaşınca kişisel tedavilerin yanında profesyonel böcek ilaçlama ve çevre dezenfeksiyonu hizmeti almak en güvenilir ve tedaviyi destekleyen yoldur. Uyuz salgınına maruz kalmışsanızsanız veya şüpheleniyorsanız dahi çevre hijyeni sağlamak için dezenfeksiyon yapma yetkisine sahip ve uyuz böceği konusunda yetkin bir uzmanlığa sahip ANKA'ya her zaman ulaşabileceğinizi unutmayın.
Uyuz Hastalığı Nedir?
Uyuz hastalığına sebep olan uyuz böceği (akarı) deriyi işgal ederek bu hastalığa sebep olur. Uyuz böceği olarak bilinen bu mikroskobik akarlar tedavi edilmediğinde aylarca cildinizde yaşayabilir. Önce cildinizin yüzeyinde çoğalırlar ve daha sonra içine girerek ve yumurta bırakırlar. Bu eylem, ciltte kaşıntılı, kırmızı bir döküntü oluşmasına neden olur.
Dünyada herhangi bir zamanda güvenli kaynaklardan bildirilen yaklaşık 130 milyon uyuz vakası oluşmaktadır. Doğrudan cilt teması ile bir kişiden diğerine kolayca geçebilen oldukça bulaşıcı bir durum olsa da, uyuz cinsel yolla bulaşan bir hastalık değildir.
Uyuz böceği (akarları) bu böcekler tarafından istila edilmiş giysiler veya yataklar yoluyla da bulaşabilir. Yakın temas gerekli değildir.
Uyuz rahatsız edici olsa da, genellikle etkili bir şekilde ortadan kaldırılabilir. Tedavi genellikle uyuz akarlarını ve yumurtalarını öldüren ilaçlardan oluşur. Uyuz çok bulaşıcı olduğundan, doktorlar genellikle uyuz olan bir kişiyle sık temas halinde olan tüm bir grup insan için de tedavi önerecektir.
Uyuz ısırıklarını ve belirgin kırmızı döküntüleri tanımak, tedaviyi daha hızlı bulmanıza yardımcı olabilir.
Uyuz Belirtileri
Uyuz böceklerine ilk temastan sonra semptomların ortaya çıkması altı hafta sürebilir. Semptomlar genellikle daha önce uyuz olan insanlarda daha hızlı gelişir.
Uyuzların ayırt edici belirtileri, geceleri kötüleşen döküntü ve yoğun kaşıntı içerir. Enfekte alanın sürekli çizilmesi, enfekte olmuş yaralar oluşturabilir. Bu durumda, cilt enfeksiyonu için antibiyotiklerle ek tedavi önerilebilir.
Büyük çocuklarda ve yetişkinlerde uyuz için ortak alanlar şunlardır:
Bilekler, dirsekler, koltuk altı, meme, penis, bel, kalça ve parmaklar arasındaki alanlar
Bebeklerde ve küçük çocuklarda ve bazen çok yaşlı veya bağışıklığı zayıflamış kişilerde uyuz hastalığının belirtileri kafa, yüz, boyun, eller ve ayak tabanlarında da görülebilir.
Döküntünün kendisi küçük ısırıklardan oluşmuş, kurdeşen tarzı, cildin altındaki yumrular veya sivilce benzeri yumrulardan oluşabilir. Akarların yuva izleri bazen deride görülebilir. Bunlar küçük yükseltilmiş veya renksiz çizgiler olarak görünebilirler.
Uyuzun Nedeni Nedir?
Uyuz, küçük, sekiz ayaklı akarların istilasının bir sonucudur. Bu böcekler o kadar küçüktür ki onları cildinizde göremezsiniz, ancak etkilerini kesinlikle görebilirsiniz.
Akarlar yaşamak ve beslemek için cildinizin üst katmanına girer. Dişi akarlar yumurta bırakacaktır. Cildiniz akarlara ve atıklarına tepki verir ve kırmızı, kaşıntılı bir döküntü geliştirirsiniz.
Bu akarlar insanlar arasında kolayca geçer. Doğrudan cilt-cilt teması, istilayı paylaşmanın en yaygın yoludur. Akarlar eşyaların istilası yoluyla da yayılabilir. Paylaşılan mobilyalar, çamaşırlar, yatak ve yatak takımları uyuz bulaşması için yeterlidir.
İnsanların birbirleriyle yakın temas halinde yaşadığı tesisler genellikle istilaların kolayca yayıldığını görür. Bunlar huzurevleri veya geniş bakım tesislerini içerebilir.
Uyuz Nasıl Tedavi Edilir?
Son yıllarda sağlık sektöründe ortaya çıkan gelişmeler uyuz adı verilen bu bulaşıcı hastalığın tedavisini de mümkün kılmıştır. Toplumda genellikle kaşıntılı olan rahatsızlıkların kendiliğinden geçeceği düşünülmektedir. Ancak uyuz hastalığı kendiliğinden geçmemektedir. Doktorların verdiği ilaçlar sayesinde bu hastalık vücudu terk etmektedir.
Uyuz hastalığının tedavisinde kullanılan en yaygın yöntem, doktor reçetesiyle verilen krem veya losyonun vücut üzerine uygulanmasıdır. Bu ilaçlar uyuz hastalığına sebep olan böcekleri hemen öldürse de vücuttaki kaşıntıyı hemen gideremeyebilir. Krem ve losyonun yanı sıra bazı durumlarda haplarda uyuz hastalığının tedavisinde kullanılabilmektedir.
Uyuz hastalığının tedavisinde sadece ilaçlar, kremler ve losyonlar kullanılmamaktadır. Bunların yanı sıra eğer bir ailede uyuz hastası olan bir birey varsa yakın temasta olduğu bu kişilerde tedavi edilmelidir. Bunun yanı sıra uyuz hastası olan bir bireyin havlu, giysi gibi eşyaları da sıcak suda yıkamak gereklidir. Çünkü uyuz hastalığına sebep olan uyuz böcekleri buralarda yaşayabilmektedir. Yine uyuz hastası bir bireyle eğer yakın temasta bulunulursa, bu durum hastalığın diğer kişilere de bulaşmasını mümkün kılar. Bu yüzden uyuz hastası olan bir birey yakın temasta bulunmaktan kaçınmalıdır. Hastayla aynı ortamı paylaşan kişiler ortak tedavi edilmelidir.
Uyuzun Doğal Tedavi Yolları
Bazı geleneksel uyuz tedavileri ciltte yanma hissi, kızarıklık, şişme ve hatta uyuşma veya karıncalanma gibi istenmeyen yan etkilere neden olabilir. Bunlar tipik olarak geçici olmakla birlikte rahatsız edici olabilirler.
Uyuz için yaygın doğal tedaviler şunları içerir:
Çay Ağacı Yağı
Yerel çalışmalar, çay ağacı yağının uyuzları tedavi edebileceğini, aynı zamanda kaşıntıyı hafiflettiğini ve döküntüleri ortadan kaldırmaya yardımcı olduğunu göstermektedir. Ancak, cildinize gömülmüş akarlarda bu tedavi iyi çalışmaz.
Aloe Vera
Bu jel, cilt tahrişini ve yanmasını hafifletme kabiliyeti ile bilinir, ancak küçük bir çalışma, aloe veranın uyuz tedavisinde reçeteli bir tedavi kadar başarılı olduğunu buldu. Aloe vera infüzyonlu bir ürün değildir, saf aloe vera aldığınızdan emin olun.
Kapsaisin kremi
Akarları öldürmeyecek olsa da, acı biberlerden kapsaisin ile yapılan kremler, cildinizi rahatsız edici ısırıklara ve böceklere duyarsızlaştırarak ağrı ve kaşıntıyı hafifletebilir.
Uçucu yağlar
Karanfil yağı doğal bir böcek öldürücüdür, bu nedenle akarların varlığında ölebileceği anlamına gelir. Lavanta, limon otu ve hindistan cevizi gibi diğer uçucu yağların uyuz tedavisinde bazı faydaları olabilir.
Sabunlar
Neem ağacının kabuğundan, yapraklarından ve tohumlarından aktif bileşenler uyuzlara neden olan akarları öldürebilir. Ağacın özüyle yapılan sabunlar, kremler ve yağlar ölümcül darbeyi akarlara ulaştırmaya yardımcı olabilir.
Uyuz için ev ilaçları hem bir istila semptomlarını hafifletmek hem de rahatsız edici semptomlara neden olan akarları öldürmek için bazı umutlar gösterir. Bu doğal uyuz tedavileri hakkında daha fazla bilgi edinin, böylece sizin için doğru olup olmadığına karar verebilirsiniz.
Uyuz Bulaşıcı mıdır?
Uyuz bulaşıcıdır. Aşağıdaki şekillerde yayılabilir:
Uyuz çoğunlukla doğrudan fiziksel temasla bulaştığından, istila aile üyelerine, arkadaşlara ve cinsel partnerlere kolayca aktarılabilir. İstila ayrıca mekana bağlı olarak çok hızla yayılabilir:
Bu yaşam alanlarının bir salgın durumunda sürekli hijyen ve dezenfeksiyonunun sağlanması önemlidir. Bu alanlar, okullar, bakım evleri, hastaneler, poliklinikler, rehabilitasyon tesisleri, spor soyunma odaları, hapishaneler ve bekleme salonu olan tüm yaşam alanlarıdır.
Uyuz Türleri
Uyuz istilasına neden olan tek bir akar türü vardır. Bu akar Sarcoptes scabiei olarak adlandırılır. Bununla birlikte, bu akarlar birkaç tür istilaya neden olabilir.
Tipik Uyuz
Bu istila en yaygın olanıdır. Ellerde, bileklerde ve diğer yaygın noktalarda kaşıntılı bir döküntüye neden olur. Ancak, kafa derisine veya yüzüne zarar vermez.
Nodüler Uyuz
Bu tür uyuz, özellikle genital bölgelerde, koltuk altlarında veya kasıkta kaşıntılı, kabarıklık veya yumrular olarak gelişebilir.
Norveç Uyuzu
Uyuzlu bazı insanlar Norveç uyuzları veya kabuklu uyuzlar olarak bilinen başka bir uyuz formu geliştirebilir. Bu daha şiddetli ve son derece bulaşıcı bir uyuz türüdür. Kabuklu uyuzlu insanlar binlerce akar ve yumurta içeren kalın cilt kabukları geliştirir.
Kabuklu uyuz da şu semptomlar ortaya çıkabilir: kalın, gri ve dokunulduğunda parçalanması kolay döküntüler.
Kabuklu uyuz genellikle bağışıklık sistemi zayıf olan kişilerde gelişir. Buna HIV veya AIDS'li insanlar, steroid veya bazı ilaçlar (romatoid artrit için bazıları gibi) kullanan kişiler veya kemoterapi gören insanlar dahildir.
Uyuz akarları bu tür düşük bağışıklık sistemlerini daha kolay etkileyebilir ve daha hızlı çoğalabilir. Kabuklu uyuz normal uyuz gibi yayılır.
Uyuz Önleme
Uyuz almayı önlemenin en iyi yolu uyuz olduğu bilinen bir kişiyle doğrudan cilt temasından kaçınmaktır. Uyuz ile enfekte olmuş bir kişi tarafından kullanılan yıkanmamış kıyafetlerden veya yataklardan kaçınmak en iyisidir.
Uyuz akarları vücudunuzdan düştükten sonra üç ila dört gün yaşayabilir, bu nedenle başka bir istilası önlemek için belirli önlemler almak istersiniz. Aşağıdakilerin tümünü 50 ° C'ye (122 ° F) ulaşan sıcak suda yıkadığınızdan emin olun:
Giysiler, yatak ve yatak takımları, çarşaflar, havlular, yastıklar
Bu maddeler daha sonra kurutucuda en az 10 ila 30 dakika çok yüksek ısıda kurutulmalıdır.
Yıkanamayan her şey iyice vakumlanmalıdır. Bu şekilde vakumlu torbalarda tutulan her şey en az 4-5 gün boyunca bu halde kalmalıdır. Vakumlamayı bitirdiğinizde, vakum torbasını atın ve vakumu da çamaşır suyu ve sıcak su ile iyice temizleyin.
Çamaşır suyu ve sıcak su, uyuz akarları içerebilecek diğer yüzeyleri temizlemek için de kullanılabilir.
Kimler Uyuz Kapabilir?
Herkes uyuz alabilir. Akarlar cinsiyet, ırklar, sosyal sınıflar veya gelir seviyeleri arasında ayrım yapmaz. Akarların elde edilmesinin kişisel hijyen seviyeniz veya ne sıklıkla banyo yaptığınız ve duş aldığınızla da bir ilgisi yoktur. Cilt, yuva için bir yer arayan bir akar derisidir.
Kolej yurtları gibi yakın, kalabalık ortamlarda yaşayan insanların da uyuz olma olasılığı daha yüksektir. Çünkü istila çok bulaşıcıdır ve mobilya gibi istila edilmiş yüzeylerle paylaşılabilir.
Bulaşıcı faktör, yeni yürümeye başlayan çocukların ve küçük çocukların neden uyuzlara daha duyarlı olabileceğidir. Bir çocuk bakım merkezindeki yakın temas, istilaların yayılmasının hızlı bir yoludur.
Yaşlı yetişkinlerin, bağışıklık sistemlerini zayıflatan bir duruma sahip insanlarda kabuklu veya Norveç uyuzları gelişme olasılığı daha yüksektir.
Uyuz Teşhisi
Doktorunuz muhtemelen sadece fiziksel bir muayene yaparak ve cildin etkilenen bölgesini inceleyerek uyuzları teşhis edebilir. Bazı durumlarda, doktorunuz deriden iğne ile bir akar çıkararak tanıyı doğrulamak isteyebilir.
Bir akar kolayca bulunamazsa, doktorunuz doku örneği almak için cildin küçük bir bölümünü sıyırır. Bu örnek daha sonra uyuz akarlarının veya yumurtalarının varlığını doğrulamak için mikroskop altında incelenecektir.
Uyuz mürekkep testi (veya Burrow Mürekkep Testi), akarlar tarafından oluşturulan cildinizdeki oyulmuş yolları bulmanıza yardımcı olabilir. Bu testi yapmak için doktorunuz dolma kalemden cildin istila edildiği görülen bir bölgeye mürekkep damlatabilir. Daha sonra mürekkebi silerler.
Çukur tünellere düşen mürekkep kalır ve çıplak gözle görülebilir. Bu istilayı kanıtlayan iyi bir göstergedir.
Uyuz ve Yatak Böcekleri (Diğer Akarlar)
Uyuz ve yatak böcekleri insan vücudundan beslenir. Biri bunu vücudunuzun dışından yapar (yatak böcekleri), diğeri içeriden yapar (uyuz).
Uyuz, yumurta bırakmak için cildinize giren mikroskobik akarlardır.
Yatak böcekleri yani diğer akarlarda küçüktür, ama özel görüntüleme ekipmanları olmadan görebilirsiniz. Geceleri dışarı çıkarlar. Siz uyurken kanınız ile beslenirler. Daha sonra yatağınıza, yatak başınıza veya yakındaki diğer yumuşak mobilyalara kaçarlar ve saklanırlar.
Bir yatak böceğinde döküntü genellikle ısırık etrafında yoğunlaşır Kırmızı ve lekeli görünebilir. Hatta biraz kan bile görebilirsiniz. Uyuz genellikle daha yaygın görülür ve pullu veya topaklı şişlikler yapar.
Yatak böcekleri ve uyuzu tedavi etmek mümkündür. Ancak her ikisinde de evinizdeki diğer insanların yanı sıra fiziksel çevrenizin de tedavi edilmesini gerektirecektir. Yatak böcekleri özellikle dayanıklıdır ve öldürmek zordur. Bu sebepler uyuz vakalarında veya diğer akarların sebep olduğu vakalarda fiziksel çevrenizin dezenfeksiyonunu sağlamak için profesyonel bir yardım almak en iyi yoldur.
Uyuz, insan teması olmadan uzun süre hayatta kalamaz. Bu sebeple uyuz teşhis edildikten ve çevre temizlendikten sonra tedavi genellikle başarılıdır.
Uyuz ne kadar sürer?
Uyuz akarları iki aya kadar bir insanda yaşayabilir. Güvenli kaynak olan bir kişiden ayrıldıktan sonra, akarlar yeni bir kaynak bulamazlarsa genellikle üç ila dört gün içinde ölür.
Uyuz tedavisi görüyorsanız, döküntüden kaynaklanan kaşıntı ve yanmanın tedavi başladıktan sonra birkaç hafta sürmesini bekleyebilirsiniz. Çünkü akarlar ölü olsa bile yumurta ve akar atığı hala cildinizdedir. Bu atıklar cildiniz yeni katmanlar büyütene kadar hala döküntü ve tahriş yapacaktır.